दिल्लीतील कनॉट प्लेसचे मालक कोण? | भाडे दर, मालकी हक्क आणि रोचक तथ्ये

कनॉट प्लेस (Connaught Place) — म्हणजेच दिल्लीचे व्यापारी आणि सांस्कृतिक हृदयस्थान. ब्रिटीश कालखंडात बांधले गेलेले हे वर्तुळाकार मार्केट आजही भव्यतेचे, प्रतिष्ठेचे आणि प्रचंड व्यवसायिकतेचे प्रतीक मानले जाते. पण तुम्हाला माहिती आहे का, कनॉट प्लेसचे मालक कोण आहेत? तिथले भाड्याचे दर किती आहेत? आणि काही अत्यंत रोचक तथ्ये? चला, या ऐतिहासिक स्थळाचा सखोल आढावा घेऊया.

📍 कनॉट प्लेस म्हणजे नेमकं काय?

कनॉट प्लेस, ज्याला आता अधिकृतपणे राजीव चौक असे म्हणतात, हे नवी दिल्लीच्या मध्यभागी वसलेले एक ऐतिहासिक आणि प्रमुख व्यापारी केंद्र आहे. १९३० च्या दशकात ब्रिटीशांनी बांधलेले हे ठिकाण जॉर्जियन आर्किटेक्चरवर आधारित असून त्यात पांढऱ्या रंगाचे कॉलनीअल इमारती आणि गोलाकार रचना आहे.

🏛️ कनॉट प्लेसचा मालक कोण?

कनॉट प्लेसची मालकी विविध व्यक्ती व संस्थांकडे आहे. या भागातली बहुतांश मालमत्ता पुढील गटांमध्ये विभागली जाऊ शकते:

1. 🏠 खासगी भारतीय कुटुंबे

ब्रिटीश काळात किंवा स्वातंत्र्यानंतर अनेक भारतीय व्यापाऱ्यांनी या मालमत्ता विकत घेतल्या. आजही त्यांचे वंशज त्या जागांचा दीर्घकालीन लीज (Perpetual Lease) किंवा मालकी हक्काने उपयोग करत आहेत.

2. 🏢 भारत सरकार

काही इमारती नवी दिल्ली महानगरपालिका परिषद (NDMC), LIC, किंवा राज्य सरकारांच्या एम्पोरियम्सच्या मालकीच्या आहेत. या जागा भाडेकरूंना दिल्या जातात किंवा सरकारी वापरासाठी राखून ठेवण्यात आलेल्या असतात.

3. 📜 ब्रिटीश काळातील लीज

काही मालमत्ता अजूनही ब्रिटीश लीजअंतर्गत आहेत ज्यांचे नूतनीकरण झाले आहे किंवा वारसा हक्काने पुढील पिढ्यांपर्यंत पोहोचल्या आहेत. काहीवेळा यावरून मालकी हक्काबाबत वादही उद्भवतात.

💸 कनॉट प्लेसमधील भाडे दर (२०२५ मध्ये अद्ययावत माहिती)

कनॉट प्लेस हे भारतामधील सर्वात महागड्या व्यापारी भागांपैकी एक आहे. इथल्या जागांचे दर नियमितपणे वाढत असतात.

💼 सरासरी व्यापारी जागांचे भाडे:

₹३५० ते ₹१,००० प्रति चौरस फूट दरमहा.

ग्राउंड फ्लोअरची दुकानं ही सर्वात महाग असून ₹१,००० पेक्षा जास्त दराने भाड्याने जातात.


🛍️ ब्रँडेड रिटेल स्टोअर्स:

Apple, Rolex, Zara, Starbucks यांसारखे ब्रँड्स इथे प्रचंड भाडे देऊन दुकानं चालवतात. लहान व्यवसायिक सहभाड्याने किंवा सबलीजद्वारे काम करतात.

📈 मागणी आणि गुंतवणूक:

स्थानिक आणि जागतिक दोन्ही कंपन्यांची इथे मागणी प्रचंड आहे.

दरवर्षी ६-८% दराने भाड्याचा वाढीचा अंदाज आहे.

🔍 कनॉट प्लेसबद्दल काही रोचक तथ्ये

🕰️ 1. ब्रिटीश नावामागची कथा

“Connaught Place” हे नाव ब्रिटीश राजघराण्यातील Duke of Connaught यांच्यावरून ठेवण्यात आले. त्याची वास्तुरचना Robert Tor Russell या ब्रिटिश आर्किटेक्टने केली होती.

🎬 2. बॉलीवूडचे आवडते ठिकाण

रंग दे बसंती, तमाशा, रॉकस्टार यांसारख्या अनेक चित्रपटांचे शूटिंग इथे झाले आहे.

🍰 3. जुने प्रतिष्ठित दुकानं

Wenger’s बेकरी (१९२६ पासून चालू), जैन बुक डिपो यांसारखी जुनी दुकाने अजूनही लोकांची पसंती आहेत.

🛒 4. पालीका बाजार – अंडरग्राउंड मार्केट

कनॉट प्लेसखाली पालीका बाजार आहे – भारतातील पहिले भुयारी बाजार.

🌍 5. जागतिक मान्यता

२०२३ मध्ये, Connaught Place ला Cushman & Wakefield या आंतरराष्ट्रीय संस्थेने जगातील टॉप १० महागड्या ऑफिस मार्केट्स मध्ये समाविष्ट केले होते.

🧾 का आहे हे महत्त्वाचे?

कनॉट प्लेस ही केवळ जागा नाही, तर दिल्लीच्या इतिहासाचा आणि आधुनिकतेचा संगम आहे. इथे मालमत्ता असणे म्हणजे प्रतिष्ठा आणि आर्थिक स्थैर्याचे प्रतीक मानले जाते. विविध मालकीचे प्रकार, वाढती किंमत, आणि जागतिक स्तरावरची ओळख यामुळे हे ठिकाण उद्योजक व गुंतवणूकदारांसाठी सर्वोत्तम मानले जाते.

📌 निष्कर्ष

तुम्ही उद्योजक असाल, इतिहासप्रेमी, की रिअल इस्टेटमध्ये रस असलेले व्यक्ती, कनॉट प्लेस समजून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. त्याच्या भाड्याचे दर, मालकीचे गुंतागुंतीचे स्वरूप आणि ऐतिहासिक महत्त्व यामुळे हे ठिकाण इतरांपेक्षा वेगळे ठरते.

> कनॉट प्लेसमध्ये व्यवसाय सुरू करायचा आहे? तर आधी सजग राहा – कारण इथली किंमत जितकी प्रीमियम आहे, तितकाच फायदा मिळण्याची संधीही मोठी आहे.